„Jeśli ktoś chce nauczyć Johna matematyki, musi znać matematykę i Johna"
TUTORIALE – GRUPA X
Program zajęć
(cele, zadania, treści)
„Obrazową metaforą dla metody tutoringu może być gra w ping-ponga lub w tenisa. Tutor serwuje piłeczkę, a student odbija, robiąc to stopniowo coraz sprawniej. (...) To oczywiste –jeden z partnerów jest bardziej doświadczony, ale potrzeba obydwu, by gra mogła zaistnieć, toczyć się". (Zbigniew Pełczyński,Oksford)
Tutoring jest jedną z metod edukacji zindywidualizowanej, która opiera się na bezpośrednim spotkaniu tutora z uczniem. Tutorial to spotkanie dwóch osób, tutora i podopiecznego (ucznia), w trakcie którego odbywa się rozmowa tutorska, która ma charakter dialogu motywacyjnego. Rozmowę tę cechuje autentyczność i szczerość, możemy ją porównać do interakcji i dialogu bardziej niż do nauczania lub edukowania. W trakcie tej rozmowy tutor motywuje ucznia do rozwijania swoich zdolności, inspiruje do działania i poszukiwań, dzieli się swym doświadczeniem, umiejętnościami i wiedzą, w zależności od tego czy jest to tutorial naukowy, rozwojowy, wychowawczy czy dotyczy rozwoju kompetencji zawodowych. Głównym narzędziem jakim posługuje się tutor w trakcie spotkania i rozmowy to zadawanie pytań, które ukierunkowane są na rozwój i osiągnięcie celu, poszerzenie horyzontów i szukanie nowych możliwości, lub pomagają rozwiązać jakiś problem, odnaleźć jakąś prawdę lub głębszy ukryty sens.
Celem tutoriali jest autentyczne spotkanie dwóch osób, w trakcie których, poprzez prawdziwą troskę o dobro ucznia nastąpi budowanie relacji w oparciu o dialog i dokona się pozytywna zmiana, która najczęściej ma swoje odzwierciedlenie we wspólnie wytyczonych celach, które wyznaczą uczniowi kierunek działania i przyczynią się do rozwoju jego potencjału. Postawione cele są określone w czasie i przewidują działania i zadania, których wykonanie spowoduje rozwój i rozwinięcie jego umiejętności. Jest to cel nadrzędny stosowany w każdym rodzaju tutorialu i dotyczy rozwoju w obszarach, w ramach których się odbywa.
Proces wytyczania celów możemy podzielić na takie elementy:
cel: co chcesz osiągnąć?
zadania: co potrzebujesz zrobić?
strategia: jak to zrobić?
czas: kiedy, do kiedy to zrobić?
pomoc: kto, co może mi pomóc?
Po wytyczeniu celów i zaplanowaniu realizacji, celem tutora jest monitorowanie i motywowanie ucznia, by osiągnął założony cel. Po osiągnięciu celu następuje ewaluacja i świętowanie sukcesów.
Główne zasady spotkania tutorskiego:
- każdy uczeń posiada zasoby, potencjał - zadaniem tutora jest je odkryć, uświadomić uczniowi i zachęcić do używania
- każdy uczeń jest dobry, mądry i twórczy - zadaniem tutora jest wierzyć w jego siły i wydobywać z niego to, co dobre
- rozmowa i działania tutora z uczniem opierają się na: otwartości, szczerości, zaufaniu, 100% zaangażowaniu, szacunku i autentyczności
- każdy uczeń i tutor jest pełnoprawnym partnerem w działaniu i rozmowie - zadaniem tutora i ucznia jest szanowanie swoich poglądów i przekonań, tutor jest tym, który zachęca ucznia do poszerzania swoich horyzontów w poczuciu poszanowania wzajemnej godności
- autentyczność polega na tym, że nie udajemy kogoś innego, ale szczerze wypowiadamy się w swoim imieniu, mówimy o tym co ja sądzę, co ja myślę, co ja uważam, a nie co inni myślą, co uważa się, co inni mówią, wszyscy tak robią
- w trakcie rozmowy tutor wykorzystuje swoją wiedzę i doświadczenie, dzieli się swoimi przeżyciami, nie na zasadzie dawania gotowych rozwiązań czy instrukcji, ale po to, by ukazać różne aspekty i rozwiązania oraz by pobudzić ucznia do poszerzenia swoich horyzontów i dać mu większe spektrum możliwości do dokonywania własnych przemyślanych wyborów
- rozmowa nie może opierać się na ferowaniu wyroków, czy osądzaniu, nie używamy zwrotów: musisz, należy, powinieneś, koniecznie trzeba
- podstawowym narzędziem tutorskim są pytania, które odkrywają różne dylematy, zmuszają do osobistego odniesienia się i wyrażenia swoich poglądów - wszystko po to, by czynić życie bardziej świadomym
Zasady tutoriali zaczerpnięte są z opracowań Instytutu Tutoringu Szkolnego, który jest placówką Towarzystwa Edukacji Otwartej www.tutoring.org.pl
Ogólny cel tutoringu:
Celem tutoringu jest osiągnięcie pozytywnej zmiany, czyli rozwoju w różnych obszarach zależnych od potrzeb, okoliczności i rodzaju pracy z uczniem. Tymi obszarami mogą być: nauka, wiedza (rozwój intelektualny), charakter (ogólny rozwój osobisty), wychowanie (rozwój i zmiana postaw życiowych), umiejętności zawodowe (rozwój kompetencji), talenty (rozwój wrodzonych zdolności)Cele w obszarze naukowym:
- rozwój intelektualny / mądrość, wzrost wiedzy, umiejętność wykorzystania wiedzy w praktyce, rozwój w umiejętności gromadzenia informacji, umiejętność logicznego myślenia, wyciągania wniosków, Cele w obszarze rozwoju charakteru:
- pewność siebie, asertywność, opanowanie, rozwaga, odwaga, nie poddawanie się, zaradność, pracowitość, optymizm obszarze rozwoju wychowawczego:
- postawa szacunku, posłuszeństwa, szczerości, uczciwości, sprawiedliwości, prawdomówności, nie narzekania, wdzięczności umiejętności zawodowych:
- samodzielność, odpowiedzialność, elastyczność, otwartość / gotowość, planowanie, umiejętność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami: porażka, konflikt, wyzwania
- rozpoznanie swojego potencjału, rozwój wrodzonych zdolności, umiejętność swobodnego wykorzystania i zarządzania swoimi talentami
Celem tutoringu rozwojowego jest pomoc uczniowi w odkrywaniu i rozwijaniu jego zdolności, wypracowaniu własnego stylu uczenia się i budowaniu osobistej ścieżki rozwoju prowadzącej do:
·samodzielności,
·odpowiedzialności, w tym za proces własnej edukacji,
·zdolności do podejmowania decyzji,
·systematyczności, samodyscypliny i umiejętności planowania zajęć,
·umiejętności wyboru drogi życiowej i budowania planów życiowych,
·umiejętności realizowania przyjętych planów i pokonywania trudności,
·umiejętności samodzielnego uczenia się,
·samoakceptacji i poczucia własnej wartości,
·otwartości i życzliwości dla innych oraz wzrostu poziomu zaufania,
·odwagi w formułowaniu i głoszeniu własnych poglądów,
·umiejętności twórczego, samodzielnego myślenia,
·tolerancji -akceptacji dla innych zachowań i poglądów,
·poszanowania dla pracy własnej i innych,
·umiejętności zgodnej współpracy,
·wrażliwości na losy innych i odpowiedzialności z tym związanej,
·postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów,
·rozpoznawania wartości moralnych, budowania własnego systemu wartości
Etapy procesu tutoringu:
Proces tutoringu zakłada partnerską relację dwóch osób, w której jedna osoba ma większe doświadczenie oraz dojrzałość i towarzyszy drugiej osobie w jej rozwoju, ponieważ ta jest na etapie uczenia się. Relacja ta oparta jest o wspólne zaufanie. W trakcie tego procesu możemy wyróżnić następujące etapy:
- poznanie talentów, mocnych i słabych stron, planów życiowych, pragnień i marzeń, wartości i przekonań
- wytyczenie kierunku rozwoju, określenie konkretnych rezultatów do osiągnięcia w jakimś określonym czasie
- określenie zasobów, możliwości i przeszkód na które można natrafić, określenie działań do podjęcia w ustalonym konkretnym czasie, żeby osiągnąć zakładane rezultaty
- ustalenie etapów pracy, po których będzie następowało podsumowanie etapu, ustalenie sposobów raportowania z przeprowadzonej pracy
- określenie i przypominanie korzyści wynikających z osiągnięcia celu
- podsumowanie zakończonej pracy i wyciągnięcie wniosków na przyszłość
- wspólne celebrowanie sukcesu, osiągnięcia celu
E.R